Adil yargılanma hakkı Hukuk Devleti ilkesini benimsemiş ülkelerin vatandaşlarının mahkemelerden talep edeceği haklarından en önemlisidir. Vatandaşların temel hak ve hürriyetlerinin korunmasında en önemli yapı taşlarından biri olan adil yargılanma hakkı 2001 Anayasa değişikliği ile anayasada teminat altına alınan temel haklardan biridir. Başta hukuk ve ceza davaları olmak üzere belirli şartların varlığı halinde idari yargı faaliyetlerinde de dikkate alınması gereken temel bir unsurdur. AİHS’nin 6. maddesi bu hakkı düzenlemektedir.

                                   Madde 6

Adil yargılanma hakkı

1. Herkes davasının, medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamaların esası konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, kamuya açık olarak ve makul bir süre içinde görülmesini isteme hakkına sahiptir. Karar alenî olarak verilir. Ancak, demokratik bir toplum içinde ahlak, kamu düzeni veya ulusal güvenlik yararına, küçüklerin çıkarları veya bir davaya taraf olanların özel hayatlarının gizliliği gerektirdiğinde veyahut aleniyetin adil yargılamaya zarar verebileceği kimi özel durumlarda ve mahkemece bunun kaçınılmaz olarak değerlendirildiği ölçüde, duruşma salonu tüm dava süresince veya kısmen basına ve dinleyicilere kapatılabilir.

2. Bir suç ile itham edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit oluncaya kadar masum sayılır. 

3. Bir suç ile itham edilen herkes aşağıdaki asgari haklara sahiptir: 

a) Kendisine karşı yöneltilen suçlamanın niteliği ve sebebinden en kısa sürede, anladığı bir dilde ve ayrıntılı olarak haberdar edilmek; 

b) Savunmasını hazırlamak için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olmak;

c) Kendisini bizzat savunmak veya seçeceği bir müdafinin yardımından yararlanmak; eğer avukat tutmak için gerekli maddî olanaklardan yoksun ise ve adaletin yerine gelmesi için gerekli görüldüğünde, resen atanacak bir avukatın yardımından ücretsiz olarak yararlanabilmek; 

d) İddia tanıklarını sorguya çekmek veya çektirmek, savunma tanıklarının da iddia tanıklarıyla aynı koşullar altında davet edilmelerinin ve dinlenmelerinin sağlanmasını istemek; 

e) Mahkemede kullanılan dili anlamadığı veya konuşamadığı takdirde bir tercümanın yardımından ücretsiz olarak yararlanmak.

Genel olarak unsurlarını sayarsak;

  • Kanunla kurulmuş olan bağımsız ve tarafsız mahkeme tarafından yargılanıyor olmak
  •  makul sürede yargılanıyor olmak
  •  hakkaniyete uygun bir yargılamanın yapılması
  •  açık ve aleni bir yargılamanın icra edilmiş olması olarak sayabiliriz.  

Her bir unsur kendi içinde alt unsurlara ayrılmakta olup yargılanan kişilerin yargılamanın yapılması esnasında mahkemelerin bu unsurlara uyup uymadığı konusunda değerlendirme yapması;  şayet adil yargılanma hakkının ihlal edildiği kanaatine varılması  halinde  olağan kanun yollarının tüketilmesinden sonra Anayasa mahkemesine bireysel başvuru yolu ile adil yargılanma hakkını ihlal edildiğine yönelik şikâyet iddiası ile başvuruda bulunulabilir.

Nazilli’de bulunan hukuk büromuz Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru yolu ile bu hakkın ihlaline yönelik yargılamalarda müvekkillerine hukuki destek sağlamaktadır.