KIDEM TAZMİNATI

İş kanunda belirtilen nedenlerle iş akdi sona eren işçinin işverenden talep edeceği tazminata kıdem tazminatı denir. İşçinin çalıştığı işyerindeki yıpranmasına karşılık olarak verilen bir tazminat türüdür. Aynı zamanda kıdem tazminatını işçinin ölümü halinde mirasçıları da talep edebilmektedir. Kıdem tazminatını talep edebilmek için Kanundan doğan bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.

  1. Kıdem Şartı

İşçinin kıdem tazminatı talep edebilmesi için iş sözleşmesinin sona erdiği tarih itibariyle en az 1 yıldır o işverenin işyerinde çalışıyor olması gerekir. Bir yıldan az çalışanlar kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ücretli izin ve tatil günleri 1 yıllık kıdem süresinin hesabında dikkate alınır fakat ücretsiz izinde geçen süreler bu sürenin hesaplanmasında dikkate alınmaz. İşyerinin Devri halinde işçinin kıdemi hesaplanırken her bir işverenin yanında çalıştığı süreler toplanır. 

    2) Kanunda Öngörülen Nedenlerden Biri İle Sona Erme Şartı

1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde bu sebepler sayılmıştır.

İşçinin kendi iradesiyle istifa etmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanamaz.

İşçinin ölümü halinde mirasçılar işverenden kıdem tazminatı talep edebilir.

Tarafların Anlaşması(İkale) ile iş akdinin sona ermesi halinde ve belirli süreli iş sözleşmesinde sürenin sona ermesi ile kıdem tazminatı talep edilemez.

Emekliye ayrılmak ve askere gitmek kıdem tazminatına hak kazandırır.

Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde istifa etmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanır.

İşçi kanunda öngörülen haklı sebeplerin varlığı halinde iş akdini feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanır fakat işçinin yaptığı eylemler haklı fesih kapsamına giriyorsa işveren tarafından haklı sebeple iş akdinin feshedilmesi halinde işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz.

İşveren İş kanunun 17. maddesinde sayılan geçerli sebeplerden biri ile işçinin iş akdini feshetmesi halinde diğer şartları varsa işçinin kıdem tazminatını vermek zorundadır.

KIDEM TAZMİNATININ MİKTARI ve HESAPLANMASI

İşçiye verilecek kıdem tazminatı miktarı hesaplanırken işçinin işyerinde geçen her tam yılı için 30 günlük ücreti tutarında ödeme yapılması gerekir. Örneğin iş yerinde bir buçuk sene çalışmış işçinin alabileceği kıdem tazminatı miktarı 45 günlük ücretine eşittir.

Kıdem tazminatı hesaplanırken işçinin brüt ücreti dikkate alınır, net ücret dikkate alınmaz.

Aynı şekilde düzenli hale gelmiş devamlılık arz eden işçiye yapılan ödemeler de bu ücretin hesaplanmasında dikkate alınmalıdır. Örneğin işçiye her ay yemek yardım yapılıyorsa belirli sürelerde yiyecek yardımı erzak yardımı yapılıyorsa bu yardımlar çıplak ücrete eklenmelidir. Fakat kıdem tazminatı miktarı  devlet memurları  kanununa tabi en yüksek devlet memuruna 1 hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez.

Çalışma süresini ispat işçiye aittir. İşçi kıdem tazminatını talep ederken en yüksek mevduat faizinin uygulanmasını talep edebilir.